Bakermat van het plastische modernisme

PampulhaBR

In de loop­baan van Oscar Niemeyer zijn er twee pro­jecten die met kop en schou­ders boven de rest van zijn crea­ties uitsteken: Brasília en Pampulha.

Tot de veer­tiger jaren van de vorige eeuw, had Brazilië nog nooit een origi­nele bij­drage geleverd aan de geschie­denis van de bouw­kunst in de wereld. Met de pro­jecten voor Pampulha (1940-1945), breekt Niemeyer met de tot dan toe bestaande con­sensus over het archi­tecto­nische ratio­nalisme. Hij laat nieuwe mogelijk­heden zien om te werken met vormen af­komstig uit de hechte relatie tussen archi­tectuur en con­structie.

De toepassing van een onafhanke­lijke con­structie om de ge­bouwen te onder­steunen, heeft het gebruik van muren geheel over­bodig gemaakt. Nu kunnen muren worden weg­gelaten en ver­vangen door glas, waaar­bij het open­bare leven zich ver­mengt met het privé­leven of waar de grenzen tussen natuur en cultuur vervagen.

Tijdens het ont­werpen van het Pampulha-project, experi­menteert Niemeyer met de enorme plasti­citeit van het mate­riaal voor gebogen vormen in verschil­lende afmetingen, met name voor de São Francisco de Asis-kerk. Een nieuwe, moderne, persoon­lijke, Braziliaanse stijl was geboren, vrij van dogma’s.